Ecologie & verspreiding
Gele lis staat op zonnige tot licht beschaduwde, stikstofrijke, natte, ± voedselrijke grond en in ondiep, ± voedselrijk, stilstaand of zwak stromend, stikstofrijk zoet water. Ze groeit in verlandingsvegetaties, in moeras- en bronbossen, in beekbegeleidende loofbossen en wilgengrienden, langs sloten, beken, kanalen en rivieren. Verder langs allerlei andere wateren en in aanspoelselgordels, in verruigd en nat hooiland, in duinvalleien en langs voedselrijk geworden heidevennen en hoogveenwijken. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het areaal. De giftige plant is heel algemeen in Nederland. De wortelstok is kruipend en vertakt, de stengels zijn rond en de rijdende bladen groen en zwaardvormig. De gele bloemen worden door hommels en zweefvliegen bestoven, de gevormde doosvrucht is 4-5 cm lang en stomp driekantig, ze bevatten op elkaar gestapelde, gladde, bruine en platte zaden, die door water verspreid worden. Vroeger werden de wortelstokken gebruikt in de leerlooierij en medisch aangewend tegen buikloop en als vocht afdrijvend middel.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014
|
EcologieBodemZonnige tot licht beschaduwde plaatsen op natte, matig voedselrijke tot voedselrijke grond en in ondiep matig voedselrijk tot voedselrijke, stilstaand of zwak stromend, zoet water.
GroeiplaatsMoerassen (verlandingsvegetaties), bossen (moerasbossen, bronbossen, beekbegeleidende loofbossen en wilgengrienden), waterkanten (langs sloten, kanalen, beken, rivieren, plassen, poelen, meren en op aanspoelselgordels op rivieroeverwallen), grasland (verruigd grasland en nat hooiland), zeeduinen (duinvalleien) en heide (langs voedselrijk geworden heidevennen en hoogveenwijken).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandAlgemeen.
VlaanderenAlgemeen.
WalloniëVrij algemeen, maar zeldzaam in de Hoge Ardennen.
WereldWest-Azië, Noordwest-Afrika en bijna heel Europa. In Scandinavië ongeveer tot de poolcirkel (op de Lofoten nog noordelijker). Ingeburgerd in Noord-Amerika, Nieuw-Zeeland en Japan.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLBeschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De rechtopstaande stengels zijn rond en naar boven toe vertakt.
Bladeren De iets blauwachtig groene bladeren zijn zwaardvormig en 1-3 cm breed. Ze hebben een verdikte middennerf. De meeste bladeren staan aan de voet in twee rijen met om elkaar heen grijpende scheden.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De gele bloemen staan met twee of drie aan de top van hoofdas en zijassen. Elk bloemgroepje wordt omhuld door een tweekleppige bloeischede. De buitenste drie, eironde bloembladen zijn 4-8 cm lang. De binnenste drie zijn lijnvormig, veel korter en komen niet boven de stempels uit.
Vruchten Een doosvrucht. De 4-5 cm lange vruchten zijn stomp driekantig. Ze bevatten op elkaar gestapelde, gladde, bruine, platte zaden. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.