Ecologie & verspreiding
Glad parelzaad groeit op kalk- en stikstofrijke, onbemeste, gewoonlijk droge grond, op duinzand, zandige klei of krijt. Meestal staat het in de buurt van bomen of struiken, op plekken met een tamelijk ruige, deels grazige, maar niet gesloten begroeiing. Vaak zijn de groeiplaatsen op het zuiden en zuidwesten gelegen en daardoor – ondanks een zekere beschaduwing – tamelijk warm. Glad parelzaad is kensoort van de Associatie van Parelzaad en Salomonszegel, een plantengemeenschap van de kalkrijke duinen. Het meest komt zij voor tussen IJmuiden en Noordwijkerhout en op Voorne. Verder is zij aanwezig op enkele plekken bij Wassenaar en op Goeree. In Nederland is Glad parelzaad vrij zeldzaam – maar plaatselijk vrij gewoon – in Zeeland en in de Hollandse duinen. Daarbuiten liggen slechts enkele vindplaatsen, onder meer in westelijk Zuid-Limburg.
CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2020
|
EcologieBodemHalf beschaduwde, warme en iets open plaatsen op droge, voedselarme tot matig voedselrijke, stikstofrijke, maar niet bemeste, kalkrijke grond (duinzand, zavel, mergel en stenige plaatsen).
GroeiplaatsHeggen, struwelen, bosranden, zeeduinen (duindoornstruweel, meidoornstruweel en duinberkenbosranden), extensief beweide dijken, kalkhellingen (ruige, vaak stenige en beweide plaatsen), afgravingen (kalkgroeven) en soms in akkers.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandVrij zeldzaam in de Zeeuwse en Hollandse duinen en in Zeeland en zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en op de Waddeneilanden.
VlaanderenVrij zeldzaam in de duinen . Elders zeer zeldzaam.
WalloniëVrij zeldzaam in het Maasgebied en in Lotharingen (de zuidelijke Ardennen). Elders zeer zeldzaam.
WereldGematigde streken. In Europa, van het Middelandse zeegbied tot in Denemarken, Noord-Schotland en Polen, maar langs de Baltische kust nog wat noordelijker. Oostelijk tot in Midden-Azië. Ingeburgerd in o.a. Noord-Amerika en Zuid-Afrika.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurHartsen, F.A. (1868) Lithosperum officinale - Gladzadig Parelkruid
Flora Batava 13: 1003-1003
Sloff, J.G. & J.L. van Soest (1939) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora II.
Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 49: 268-306
van den Berg, J. (2020) De ontwikkeling van Glad parelzaad (
Lithospermum officinale) in Zuid-Beveland.
Het Blad 84: 21-31
van Dijk, J. (2013) Verrassende flora langs het fietspad in de Noordduinen.
De Strandloper 45: 28-29
van Laren, A.J. (1919) Glad parelzaad.
De Levende Natuur 24: 211-212
van Ooststroom, S.J. (1961) 98. Boraginaceae.
Flora Neerlandica : 92-140
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De rechtopstaande stegels zijn bovenaan sterk vertakt. Ze zijn behaard en dicht bebladerd. De soort groeit vaak in pollen.
Bladeren De spitse, lijnvormige tot breed langwerpige bladeren hebben duidelijke nerven. De bovenste bladeren zijn niet gesteeld.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen groeien in ingerolde bebladerde bloeiwijzen. Ze zijn 4-6 mm, wit of iets groenig, trechtervormig met kleine keelschubben en behaard. De kelk is diep gedeeld.
Vruchten Een splitvrucht. De vruchten bevatten vier nootjes. Deze zijn glanzend grijsachtig of lichtbruin. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.